Kuno kumuesi kwa NABALAAYO
8
Ïnyanga íMasaaba ari:

Mu nakhulima iya khabili, yiâ ba BäMasaaba, khufuura khuu byaala tsïbalaayo.
Mu mbuka yino, bïlimwa bia reerekho kamaru. Ni khukhu äka khuli khuu tsya muu moni.

Tsïlomo tsino, abeele uâa manya bümanyisi bwa tsio?

Ïlomo Lüli Shïkuuka Bümanyisi Ïnambisa Ïlomo ikyindi
babotookhelesa botookha Bürambisi Baesi Bueneene "ba" yiïmiilila, bakila umundu ua rakikhila ákhundu atweela, ua tsya nga atabula mu bïfo bya buraawa khukhu ölesa ni atabula isi arakikhiile.
Bakila shishindu shileeyi shia rakikhila ákhundu atweela, shia tsya nga shiïtiila isi shibira, khukhu ölesa ni shiöla isi shirakikhiile. Ndi shia londa lundi.
Nga babotookhelesa bïkwaaro mu bïbuno, barakikhila khu lüwande, baïla íkoongo, baïla khu lüwande lulundi, niyo baa bibirisa íburangisi.
lomooyo lomo Nabindu "Lomo iyo":
Khu bumbila tsïlomo itsio atweela tsiïkyela ïlomo ndweela.
Mbulile nga mu kanikha khu lomooyo, naa loma babaana khuu rura íbulafu.



Ïtsonga Ingwalaafu: Ïngebusamo iyee sabiiti yino

Khuu rona bukwalaafu:

Mu sambo yiesi khubumbamo tsïlomo tse LüMasaaba, luukana unyoola uri bürume bubuïtsufu buli mu lomo tsibili, namwe tsitaru .
Khayo khukeleselekho khu munyele kuno ási khubone:
"Senge bamuteekheele bïlyo."

Ïlomo, "bamuteekheele", khukyibumba mu bïtsyo bine. Nga khua wumbuule bïtsyo byee lomo yino, khuämisamo:
ba       => Bueneene Nabweeni.
mu      => Bueneene Nabulondela.
teekhe => Nashikholwa.
eel      => ïtsanuulo.

Ari lïkambila lye bübumbi khu lomo yino liloma liri:
Nabweeni ikhola shïkholwa mu mbuka yiene iyio, iya ányumakho.
• Nga ishikhola khu Nabulondela, ishikholela Nabulondela, namwe nga yiïyeetesa Nabulondela.

Na shiryo nga khuïlileyo khu munyele kweeffe kumukyiboole, khubona khuri, "Bamuteekheele bïlyo" na buo buli bürume bubuïtsufu, bubuu manyisa buri:
• Baesi bueneene "ba" yiïmiilila, babaa teekhele bïlyo mu mbuka yiene iyio, iya ányumakho.
• Baa mala, baa biwa uyo yeesi Bueneene "khu" yiïmiilila.




Biaŋali bye BäMasaaba

Khuu kyeniya íbuiwaana, shiähmbana shiryeena ni khuu khwa?

íbuiwaana ni yo mu shïkuuka sha maawo, uu khusaala.

Nola umukhasi baâ mukhwa bibiäyo, be mu shïkuuka sho umukhasi bawambila umusinde shishiäyo, nga umusinde uölele khukhu ïngila ïmbalu.

Yino ni yo ïsambo ye BäMasaaba, iye khuu koboselakho umusinde [shïkuuka sho umuseetsa] khu biäyo bibiâ khwa maawe.

Umusinde nga ua wonele ïmbalu, anyala khukhu ïyeetesa shishiäyo isho khu khoowa umukhaana yeesi akana.


Be íbuiwaana nga baa wambiile umusinde shishiäyo, shiwa maawe lükoosi mu bükhwaale ni mu bäsheewe. Shiökesa shiri, be mu shïkuuka sho umukhasi, i bali baatambi tta.

• Bäsaani bakana umukooko bamukhwe bibiäyo. Nyanga na bo, babiïyeetese khuu khwamo bäkhasi.

• Bäkhaan ...

Ïnyanga ari, ili lwa ëna?

Mu muesi kuno, ïnyanga lundi kene yiöle khu namwombe.
Mbo ari, ïnyanga ili khuu loota íBuyeeah.

Kumualalo lwe íbukwanyanga, nga uli khu Wanaale.




Lüboolelo lwe kumuesi kuno: Ïlomo "khu", shïtsyo shia buraawa

Khutsya ímaetsi

Khunywa büsela

Khusaaba mu ngono

Ekhe!

Ïlomo khu, ngana ni yio iffe!


Paapa, akhulanga

Senge, akhuleekela

Umuk ...



Namalomo ye LüMasaaba khu lübubi

Ari khuöleseleo tsïlomo tse LüMasaaba tsa buraawa tsitsii tuumisa mu mukanda mutweela ni bïkana bitaru. Tsitsii likho bümanyisi bubuïtsufu ari tsili 3641.

Noola ua li kanile khuu looselakho khuu yimbisa khu Namalomo yeeffe yino, khoonosa áno, khukhuökese ïsambo ye khukhu äkaanisamo tsïlomo tsoowo.

Kene khusiime naabi, na lundi, lïsiina lyoowo kene khuliändakase khu luatso lwe babandu, babaa li khuu tsowa tsowanisa LüMasaaba.

Khu bandu, baba ïnyindalile mu khu tsowa tsowanisa lülomo lweeffe LüMasaaba khu lübubi luno, ni muo muu li:
Mulongo Apollo
Wanyenya Florence
Khakasa Winnifred
Nabitawo Samwiri
Mungoma Samuel (Budala)
Mulongo Harriet
Wasikye Yemima

© Bye khu lübubi luno biosi, bilikho bünyalambanulo. Bübuene buosi bu buïkobosele.